prof. Roszkowski – “Polityka jest przedłużeniem wojny, tylko jeszcze bez użycia broni”

4 czerwca 2023 roku, w Arkadach Kubickiego Zamku Królewskiego w Warszawie odbył się panel dyskusyjny pt. Wojna i Kultura. W debacie zorganizowanej podczas Kongresu Polska Wielki Projekt uczestniczyli: prof. Piotr Gliński, prof. Wojciech Roszkowski, Maksym Ostapenko oraz moderator Krzysztof. Ziemiec.

Panel dyskusyjny, którego partnerem strategicznym było Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych rozpoczął historyk, prof. Roszkowski od przedstawienia tego co powoduje konflikty, wojny a także roli polityki w tym procesie. „Jeżeli już dochodzi do takiego ostatecznego starcia, czyli jest wojna, która, jak się mówi, jest przedłużeniem polityki, tylko już na polu bitwy. Ale pamiętajmy, że polityka jest przedłużeniem wojny, tylko jeszcze bez użycia broni.” By jednak lepiej zrozumieć sens wojen, które nie są zdaniem prof. Roszkowskiego tylko i wyłącznie „bezrozumnym mordowaniem” trzeba poznać motywację zarówno strony broniącej jak i atakującej. Historyk odwołał się do konfliktu trwającego na Ukrainie: „Obrońca – w tym wypadku mówimy o wojnie na Ukrainie – jest obrońcą nie tyle swojego terytorium czy swojej wolności, ale tożsamości jako takiej. To jest coś znacznie więcej niż tylko kwestia Krymu, Donbasu czy Zaporoża. To jest kwestia tożsamości.” Z kolei dla Rosji jest to chęć ekspansji oraz traktowania Ukrainy, jako utraconej części swojego państwa.

W dalszej części swojej wypowiedzi prof. Roszkowski, zwrócił uwagę na zachodzącą korelacje między wojną a kulturą, jednak wyłącznie po stronie obrońców, którzy walczą nie tylko o utrzymanie państwa, tożsamości ale także w obronie kultury: ”Mamy do czynienia z obroną fundamentów kultury, tożsamości, tego wszystkiego, co się na to składa – i język, i pamiątki historyczne, i dziedzictwo materialne, pałace, muzea”. Skuteczna obrona powyższych czynników przynosi korzyści nie tylko wewnątrz państwa, ale także pozwala na lepsze poruszanie się na arenie międzynarodowej “Nagle świat zewnętrzny, zwłaszcza Europa, został doinformowany, czym jest tożsamość ukraińska. I to jest wydaje mi się bardzo ważny aspekt tej wojny. Nie tylko obrona tego dziedzictwa na miejscu, ale również prezentacja tego, że Ukraina ma własną tożsamość, którą broni na miejscu, ale chce ją pokazać”.

W trakcie drugiej rundy pytań prof. Roszkowski zwrócił uwagę, jak istotny jest element tożsamościowy wojny na Ukrainie, który powinien być również przesłanka dla Polski: „My od Ukraińców dzisiaj powinniśmy się uczyć patriotyzmu. To, co się w Polsce dzisiaj dzieje, jest w dużej mierze walką o tożsamość. Jeżeli atak hybrydowy na polską granicę z Białorusią napotkał takie reakcje ze strony pewnych elit, to jest to fundamentalne pytanie o to, kim my jesteśmy. I te działania nie spotkały się z odrzuceniem, spotkały się ze śmiechem, z uznaniem, z aprobatą. I jak to świadczy o naszym, w Polsce, poziomie tożsamości i patriotyzmu”. Zdaniem Historyka obecny moment jest kluczowy, żeby społeczeństwo polskie się obudziło i dostrzegło, że wojna kulturowa rozgrywa się również tu u nas w Polsce.

Kończąc udział w dyskusji prof. Roszkowski zaapelował, by historyczne spory pomiędzy Polską a Ukrainą odłożyć na później „Jeśli mowa o przyszłości, to oczywiście jest również przyszłość stosunków polsko-ukraińskich, które jak wiemy w historii były bardzo trudne. I dzisiejsze zawieszenie tej debaty oczywiście jest konieczne, jest zrozumiałe. I proszę zauważyć, że pewne kroki w kierunku poszerzenia zakresu zrozumienia wzajemnej historii już zostały podjęte w czasie wojny. Kiedy właściwie interes wspólny przeważa i nie powinniśmy za dużo o tym mówić, ale już zaczęły być te kroki podejmowane. Prezydent Zełenski złożył kwiaty na cmentarzu Orląt we Lwowie – powstańców przeciwko władzy ukraińskiej. Pan przewodniczący Rady Najwyższej wygłosiły przemówienie w polskim Sejmie. Coś się dzieje. Myślę, że dojdziemy do tego w przyszłości. Dopóki trwa wojna, zostawmy to na razie na przyszłość“.

Zachęcamy do obejrzenia transmisji z trzeciego dnia XIII Kongresu Polska Wielki Projekt.