prof. Vermeule: Konieczna jest pozytywna wizja, żeby przywrócić społeczeństwo zakorzenione w zasadzie wspólnego dobra

“Młode pokolenie widzi, że ta reakcja przeciwko wykroczeniom liberałów, te działania, które
zwalczają, są bezskuteczne. I widzą, że konieczna jest pozytywna wizja, żeby przywrócić
społeczeństwo zakorzenione w zasadzie wspólnego dobra, zakorzenione w zasadach
subsydiarności, prawa naturalnego i w wierze katolickiej” – Prof. Adrian Vermeule

10 czerwca 2022 roku, podczas XII Kongresu Polska Wielki Projekt, w panelu dyskusyjnym
pt: “Nowy konserwatyzm” uczestniczył Adrian Vermeule, profesor prawa konstytucyjnego
Ralph S. Tyler, Jr. Przed przyjściem do Szkoły Prawa był profesorem prawa Bernarda D.
Meltzera na Uniwersytecie w Chicago. Autor lub współautor jedenastu książek, w tym:
Common Good Constitutionalism (Polity Books, 2022). Dodatkowo w dyskusji wzięli udział:
prof. Nigel Biggar, prof. Patrick J. Deneen oraz moderator dr hab. Michał Łuczewski.

Udział w dyskusji prof. Vermeule rozpoczął od odpowiedzi na pytanie, jakie doświadczenia
miały wpływ na sposób myślenia profesorów o konserwatyzmie? Zdaniem naukowca
konserwatyzm opiera się na świadomości istnienia pewnych zasad i norm, których nie
możemy negować, na świadomości, że akceptując wcześniejszy ład tworzymy coś
spójnego, wpisujemy się historyczny ciąg zdarzeń. Natomiast jako kluczowy moment
zrozumienia czym jest konserwatyzm profesor wskazał na swój chrzest “To był moment
przyjęcia wiary katolickiej i świadomości, że Kościół katolicki najlepiej uchwyca niezapisaną
wieczność, że nigdzie indziej nie znajdę jej pełniejszego wyrazu w społeczeństwie
amerykańskim, w życiu amerykańskim. Co to oznacza partycypować w długim trwaniu?
Uczestniczyć w życiu instytucji, które same są w pewnym sensie szerszym trwaniem, a więc
niejako większymi osobami“.
W dalszej części dyskusji prof. Vermeule przeszedł do analizy głównych błędów
popełnianych przez konserwatystów. Jako pierwszy czynnik została wymieniona próba
podjęcia rękawicy z agresywną liberalną rewolucją i uczestnictwo w tej rewolucji “Jeśli
przyjmie się zasady rewolucji, jeśli się je uwewnętrzni, to zapomina się o całej tradycji, która
występowała przed rewolucją.” Drugim błędem popełnianym przez konserwatystów, jest
całkowita negacja liberalnej narracji poprzez zbytnią ekspresję przekazu. Zdaniem Profesora
właściwym działaniem dla konserwatystów jest próba odwrócenia podejścia
przedstawiającego konserwatyzm jako coś negatywnego “Co powinien zrobić
konserwatysta? Powinien uniknąć dylematu uwewnętrznienia i reakcji z drugiej strony.
Powinien definiować się w sposób pozytywny, sięgać do tradycji przedliberalnej, która sama
definiowała się w ten sposób, iż jest przeciwna trendowi liberalnemu. To jest tradycja
klasyczna. Prawo rzymskie, a w szczególności wiara katolicka to są rzeczy sięgające dalej,
głębiej, wcześniej aniżeli liberalizm. To nie jest może ten konserwatyzm, który widzimy po
rewolucji francuskiej, który definiował się przeciwko rewolucji francuskiej. To jest działanie
pozytywne samo w sobie. I to musimy odzyskać. Tak jak powiedziałem już na początku,
chodzi o pamięć. Musimy odzyskać tę uniwersalną wizję, która była autentyczna i
pozytywna.”
Na zakończenie dyskusji prof. Vermeule wskazał, że dla Ameryki to Polska jest inspiracją,
że polski model nowoczesnego pozytywnego konserwatywnego przekazu, którego pewnym
symbolem jest Prof. Ryszard Legutko musi być implementowany w innych państwach
“Młode pokolenie widzi, że ta reakcja przeciwko wykroczeniom liberałów, te działania, które
zwalczają, są bezskuteczne. I widzą, że konieczna jest pozytywna wizja, żeby przywrócić
społeczeństwo zakorzenione w zasadzie wspólnego dobra, zakorzenione w zasadach
subsydiarności, prawa naturalnego i w wierze katolickiej.” zakończył znany naukowiec.