Lech
Majewski

Kiedy w roku 2012 kapituła nominowała Lecha Majewskiego do Nagrody, mieliśmy problem z tym, co należało umieścić pod nazwiskiem na dyplomie. Spośród wielu określeń uprawianych przez Lecha Majewskiego sztuk, jak: pisarz, scenarzysta, poeta, malarz, twórca instalacji, reżyser filmowy, reżyser teatralny, kompozytor – wybraliśmy ostatecznie jedno słowo: „reżyser”. Pochodzi ono od łacińskiego słowa „rego” – rządzę. Wydaje się bowiem, że Lech Majewski zajmuje się prozą, poezją, malarstwem, instalacjami po to, by ostatecznie wszystkie te talenty i umiejętności skierować, niczym światło wielu reflektorów, na plan filmowy i umieć rządzić na nim samemu, choć w znakomitej kooperacji ze swoimi współpracownikami. Nasuwa się wyrażenie „człowiek renesansu”, co budzi zdumienie, jako że w epoce wielości sztuk, nowych, nieznanych w okresie renesansu sztuk audiowizualnych, w czasach wąskich specjalizacji bycie takim człowiekiem wydaje się niemożliwe.

Lech Majewski urodził się w Katowicach. Początkowo studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych, by w 1973 roku rozpocząć naukę na Wydziale Reżyserii PWSFiT w Łodzi. Ukończył je w 1977 roku. Zadebiutował filmem „Rycerz”. Film ten został wysoko oceniony przez krytyków filmowych w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Rok później Majewski reżyseruje w Londynie na Tamizie Odyseję Homera. Zostaje zaproszony do Stanów Zjednoczonych i tam realizuje film „Flight of The Spruce Goose” (Lot Świerkowej Gęsi), oparty na swojej debiutanckiej powieści „Kasztanaja”. W 1986 reżyser udaje się do Rio de Janeiro, gdzie wspólnie z Ronaldem Biggsem, “mózgiem” słynnego napadu stulecia w Anglii, pisze scenariusz i realizuje film „Prisoner of Rio”. Film odnosi wielki sukces komercyjny. Twórczość Majewskiego ma wymiar renesansowy: od tomików poetyckich poprzez powieści (m.in. „Szczury Manhattanu”), filmy („Ewangelia według Harry’ego”), scenariusze filmowe („Basquiat” – Majewski jest też współproducentem tego filmu w USA) po reżyserię  operową („Król Ubu” z muzyką Krzysztofa Pendereckiego w Teatrze Wielkim w Łodzi, „Carmen” w Teatrze Wielkim w Warszawie).

W 1996 debiutuje jako kompozytor – wspólnie z Józefem Skrzekiem tworzy muzykę i libretto do autobiograficznej opery „Pokój Saren”. Międzynarodowy Instytut Teatru uznał “Pokój syren” za jedną z dwunastu najlepszych oper współczesnych spośród przeszło sześciuset powstałych w latach dziewięćdziesiątych i nagrodził ją w 1998 w Düsseldorfie. “Pokój Saren” uhonorowano także Złotą Maską. Na podstawie opery “Pokój syren”, Lech Majewski nakręcił film pod tym samym tytułem, prezentowany m.in. w nowojorskim Museum of Modern Art, Galerie Nationale du Jeu de Paume w Paryżu, Museum of Fine Arts w Buenos Aires oraz na weneckim Biennale. W 1999 r powstaje film „Wojaczek”, nagrodzony na wielu festiwalach, a dwa lata później „Angelus” – o historii śląskiej grupy różokrzyżowców-górników. Jej głównym bohaterem jest Teofil Ociepka – obok Nikifora najbardziej znany polski malarz-prymitywista. Obrazy filmowe Majewskiego krążą wokół bliskich mu miejsc zamieszkania [Śląsk czy Wenecja, o której opowiada film „Ogród rozkoszy ziemskich” czy powieść „Hipnotyzer”].

W 2006 roku najbardziej prestiżowe muzeum sztuki współczesnej MOMA zorganizowało indywidualną retrospektywę twórczości Majewskiego. Pokazano na niej też cykl videoartów “Krew Poety”.

W 2009 roku Lech Majewski rozpoczął pracę nad kolejnym filmem. “Młyn i krzyż” (“The Mill And the Cross”).  Film jest hołdem złożonym dawnemu malarstwu, który ożywił i zatrzymał w kadrze obraz Pietera Breugla “Droga na Kalwarię”. Majewski w ślad za Breuglem pokazuje, że wielkie wydarzenia w historii świata [Golgota, męka Chrystusa] nie są dostrzegane ani z perspektywy ludzi możnych, ani biednych.

Z podobną refleksją spotykamy się w ostatnim filmie Lecha Majewskiego, „Psie Pole” [zagranicą nazwany „Onirica”]. A akcja filmu rozgrywa się w 2010 r. nazwanym przez reżysera „rokiem biblijnych plag”, gdy w Polsce wydarzyły się dramatyczne wydarzenia, w tym katastrofa smoleńska i tragiczna śmierć prezydenta Lecha Kaczyńskiego, oraz różne inne znaki, których wymiar także nie jest rozpoznawalny ani nawet przeczuwany przez ogół.

W roku 2014 w ramach IV Kongresu Polska Wielki Projekt zorganizowaliśmy pokaz filmu „Psie Pole” dla gości Kongresu. Był to pierwszy warszawski pokaz tego filmu, oficjalna jego premiera odbyła się dopiero w kwietniu 2015.