94. lata temu urodził się Jan Olszewski

20 sierpnia 1930 roku urodził się Jan Olszewski, adwokat opozycjonistów w procesach politycznych, publicysta i polityk, premier RP w latach 1991-1992.

Jan Olszewski jako nastolatek brał udział w Powstaniu Warszawskim, był żołnierzem Szarych Szeregów. W okresie PRL był działaczem opozycji demokratycznej, jednym z współzałożycieli Komitetu Obrony Robotników oraz NSZZ „Solidarność”.

Olszewski rodzinnie związany był z niepodległościowym ruchem robotniczym, stryjecznym bratem jego matki był Stefan Okrzeja. W 1953 roku ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Wcześniej, w latach 1946-47 należał do młodzieżówki PSL Stanisława Mikołajczyka. W latach 60. Był obrońcą w procesach politycznych m.in. Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego, Adama Michnika, Janusza Szpotańskiego i Melchiora Wańkowicza. W 1975 roku był jednym z sygnatariuszy „Listu 59”, w której zawarty był apel do Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji PRL o nienaruszalności sojuszu ze Związkiem Radzieckim.

Od powstania „Solidarności” uczestniczył w jej działaniach, bronił w procesach m.in. Lecha Wałęsy, Zbigniewa Romaszewskiego czy Zbigniewa Bujaka. W 1989 roku brał udział w obradach Okrągłego Stołu. Od 1990 roku należał do Porozumienia Centrum, rok później uzyskał mandat posła tej partii w wyborach do Sejmu. W grudniu 1991 roku został powołany na wniosek prezydenta na prezesa Rady Ministrów.

Głównymi założeniami jego rządu była dekomunizacja instytucji państwowych. Listę tajnych współpracowników PRL-owskiej Służby Bezpieczeństwa m.in. w MON, MSW, UOP i policji, rozszerzoną o posłów, ministrów i kancelarię prezydenta przygotowywał ówczesny szef MSW Antoni Macierewicz. Sprzeciw większość partii opozycyjnych doprowadził w nocy 5 czerwca do przegłosowania wotum nieufności dla rządu i odwołania Olszewskiego. Wydarzenia te, zwane potocznie „nocą teczek”, zostały szczegółowo przedstawione w filmie Jacka Kurskiego pt. „Nocna zmiana”. Gwałtowna reakcja większości sejmowej nasuwała podejrzenia, że wielu parlamentarzystów miało w przeszłości związki z Służbą Bezpieczeństwa.

Po odwołaniu rządu Jan Olszewski kandydował w wyborach prezydenckich w 1995 roku uzyskując 6,86% głosów. Rok później założył partię Ruch Odbudowy Polski, która w wyborach 1997 roku przekroczyła próg wyborczy, dzięki czemu były premier wrócił do Sejmu. W 2001 roku ponownie uzyskał mandat, tym razem z ramienia Ligi Polskich Rodzin. W kolejnych wyborach już nie dostał się do Sejmu, z nową partią – Ruchem Patriotycznym. W latach 205-2006 był członkiem Trybunału Stanu. W tym samym 2006 roku został doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Od 2011 roku, gdy doznał udaru mózgu, zmagał się z ciężką chorobą, zmarł 7 lutego 2019 roku w jednym z warszawskich szpitali. Prezydent Andrzej Duda ogłosił w dniach 15-16 lutego, gdy odbywały się uroczystości państwowe związane z pogrzebem Jana Olszewskiego, żałobę narodową.

Jan Olszewski był w gronie kapituły Nagrody im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego przyznawanej na Kongresie Polska Wielki Projekt.